Poniżej zdefiniowano podstawowe pojęcia z chemii analitycznej oraz przedstawiono uproszczoną procedurę oznaczania kwasu salicylowego w spirytusie salicylowym:
roztwór mianowany – roztwór, którego stężenie molowe znane jest z dużą dokładnością,
zwykle stosowany jako titrant w miareczkowaniach, miareczkowanie – metoda, w której roztwór mianowany reaguje zgodnie ze stechiometrią reakcji z analitem, czyli badanym (oznaczanym) składnikiem próbki, do momentu osiągnięcia punktu równoważnikowego (moment, w którym do analitu została wprowadzona ilość titranta równoważna ilości analitu); objętość lub masa titranta dodanego do osiągnięcia punktu końcowego, który powinien pokrywać się z punktem równoważnikowym, służy do obliczenia ilości substancji oznaczanej.
Roztwór kwasu salicylowego (kwasu 2-hydroksybenzenokarboksylowego) w mieszaninie etanolu i wody to spirytus salicylowy.
Na podstawie: D.A. Skoog, D.M. West, F.J. Holler, S.R. Crouch, Podstawy chemii analitycznej, Warszawa 2007.
Oznaczanie kwasu salicylowego w spirytusie salicylowym
Do kolby miarowej o pojemności 250,0 cm3 wprowadzono 20,7 g odważonego spirytusu salicylowego i dopełniono wodą destylowaną do kreski. Z kolby pobrano trzy próbki po 50,0 cm3 każda i miareczkowano roztworem wodorotlenku sodu o stężeniu 0,1 mol · dm− 3 wobec fenoloftaleiny jako wskaźnika. Zużyto średnio 9,0 cm 3 roztworu wodorotlenku sodu. Proces zachodzi w warunkach, w których reaguje tylko bardziej kwasowa grupa funkcyjna, a więc stosunek molowy n wodorotlenku : n kwasu = 1 : 1.
Na podstawie: M. Zając, A. Jelińska, Ocena jakości substancji i produktów leczniczych, Poznań 2010.
1. Napisz w formie cząsteczkowej równanie reakcji zachodzącej podczas opisanego procesu miareczkowania (wodorotlenku z kwasem). Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) lub uproszczone związków organicznych.
2. Oblicz, w procentach masowych, zawartość kwasu salicylowego w spirytusie salicylowym na podstawie przytoczonych wyników miareczkowania.