Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Na podstawie powyższego schematu opisz dwie drogi zakażenia się człowieka gruźlicą.
1.
2.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Na schemacie wymieniono choroby wywoływane przez bakterie, wirusy i pierwotniaki. Wypisz ze schematu nazwy dwóch chorób wywoływanych przez wirusy.
1.
2.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Na schemacie przedstawiono zmiany zachodzące wewnątrz oka podczas oglądania przedmiotów umieszczonych w różnej od niego odległości (A – z daleka, B – z bliska).
Podaj, na czym polega akomodacja oka podczas przenoszenia wzroku z przedmiotu umieszczonego daleko na przedmiot znajdujący się blisko.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Na rysunku przedstawiono schemat budowy ucha człowieka.
a) Połącz w pary nazwy elementów ucha z nazwami ich funkcji.
b) Podaj, do której części ucha (zewnętrznego, wewnętrznego, środkowego) należą kosteczki słuchowe.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
c) Wymień nazwy kosteczek słuchowych zgodnie z kolejnością przekazywania drgań fali dźwiękowej.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Na widok cytryny wiele osób ślini się, jakby piło jej kwaśny sok.
Określ rodzaj odruchu (warunkowy, bezwarunkowy), który wystąpił u wyżej opisanych osób. Odpowiedź uzasadnij.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Pod wpływem hormonów podwzgórza, u chłopców wzrasta wydzielanie testosteronu od 10. roku życia do 20. roku życia. Wysoki poziom testosteronu utrzymuje się do 25. roku życia, po czym następuje powolny spadek.
Testosteron (i inne steroidy anaboliczne) to również najczęściej używany środek dopingujący w kulturystyce i sportach siłowych. Lekarze przestrzegają przed stosowaniem tego środka oraz wszelkich steroidów anabolicznych, twierdząc że szczególnie u młodych mężczyzn mogą one prowadzić nawet do całkowitej bezpłodności.
Na schemacie przestawiono regulację nerwowo-hormonalną czynności jąder z uwzględnieniem działania steroidów anabolicznych (znak „ + ” oznacza pobudzenie, znak „ – ” oznacza hamowanie).
Na podstawie powyższych informacji wyjaśnij zależność między stosowaniem steroidów anabolicznych przez młodych mężczyzn (do 25. roku życia) a zahamowaniem spermatogenezy.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Na schemacie przedstawiono łożysko człowieka z naczyniami krwionośnymi płodu i matki.
Na podstawie schematu przedstaw dwie różne funkcje łożyska.
1.
2.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Na schemacie przedstawiającym budowę układu rozrodczego kobiety cyframi rzymskimi oznaczono trzy stadia wczesnego rozwoju zarodkowego człowieka.
Przyporządkuj każdemu oznaczeniu (od I do III) po jednym z poniższych określeń.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Na schemacie przedstawiono w uproszczony sposób dwa etapy syntezy białka w komórce, na podstawie informacji genetycznej zawartej w DNA. W procesie tym uczestniczą trzy rodzaje RNA (tRNA, mRNA i rRNA), z których uwzględniono tylko jeden.
a) Podaj nazwę procesu oznaczonego na schemacie jako A.
b) Podaj, który z wymienionych w tekście rodzajów RNA uwzględniono na schemacie.
c) Przedstaw rolę tRNA w procesie syntezy białka.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Analiza kariotypu pacjenta może dostarczyć różnych informacji, np. o jego płci i niektórych chorobach genetycznych. Poniżej przedstawiono wynik badania kariotypu pewnej osoby.
a) Podaj płeć osoby, której kariotyp przedstawiono na powyższym rysunku.
b) Z poniższych wybierz jedną nazwę choroby genetycznej człowieka, którą można wykryć dzięki analizie kariotypu. Uzasadnij wybór, opisując zmianę w kariotypie, która umożliwia rozpoznanie tej choroby.
Zmiana w kariotypie: ……………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………….
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Zakłada się, że u człowieka zdolność zwijania języka w rurkę warunkowana jest jedną parą alleli niesprzężonych z płcią i jest cechą dominującą (A), a brak tej zdolności jest cechą recesywną (a).
Kobieta mająca zdolność zwijania języka, ma córkę o takiej samej zdolności jak ona, oraz syna, który nie potrafi zwijać języka. Oboje dzieci mają tego samego ojca, który nie potrafi zwijać języka. Małżonkowie oczekują na narodziny trzeciego dziecka.
a) Określ genotypy obojga rodziców.
genotyp matki
genotyp ojca
b) Zapisz krzyżówkę genetyczną i na jej podstawie podaj, z jakim prawdopodobieństwem trzecie dziecko tej pary będzie miało zdolność zwijania języka w rurkę.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Gatunek Homo sapiens (człowiek rozumny) pod względem budowy różni się wieloma cechami od pozostałych, współcześnie żyjących przedstawicieli rzędu naczelnych.
Zaznacz dwa zestawy cech charakteryzujących wyłącznie człowieka rozumnego:
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Na podstawie danych w tabeli narysuj wykresy słupkowe ilustrujące zmiany, jakie zachodziły w zawartości dioksyn w mleku krów w Chorwacji i Niemczech (w latach 1988–2002).
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Na podstawie danych z tabeli określ tendencję zmian zawartości dioksyn w mleku krów w obu badanych krajach oraz podaj jej prawdopodobną przyczynę.