Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Na schemacie przedstawiono budowę układu pokarmowego człowieka.
a) Podaj literę i nazwę odcinka przewodu pokarmowego, w którym występują bakterie symbiotyczne.
b) Wymień dwie funkcje tego odcinka.
1.
2.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Poniższy schemat przedstawia uproszczony przekrój poprzeczny przez jelito – jeden z odcinków przewodu pokarmowego człowieka.
Podaj nazwę odcinka jelita przedstawionego na powyższym schemacie oraz nazwę elementu jego budowy, który umożliwia tę identyfikację.
Jest to:
ponieważ posiada
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Trawienie złożonych związków organicznych zawartych w pokarmach wymaga określonych warunków. Określ warunki konieczne do prawidłowego przebiegu trawienia tłuszczów w dwunastnicy, uwzględniając:
a) nazwę enzymu
b) odczyn środowiska, w którym działa enzym trawiący tłuszcze
c) nazwę wydzieliny (produkowanej w wątrobie) ułatwiającej trawienie tłuszczów.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Na śniadanie uczeń zjadł posiłek złożony wyłącznie z węglowodanów (skrobi i sacharozy).
Zaznacz informację, która prawidłowo opisuje trawienie wyżej wymienionego posiłku.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Ważnym posiłkiem jest pierwsze śniadanie. Powinno ono pokrywać nieco ponad jedną trzecią całodziennego zapotrzebowania na energię i składniki pokarmowe. W Polsce głównym posiłkiem jest zwykle obiad. Kolacja nie powinna przekraczać 1/4 wartości całodziennej racji żywieniowej.
Wykresy przedstawiają możliwe udziały trzech głównych posiłków w całodziennym zapotrzebowaniu człowieka na składniki pokarmowe.
Na podstawie tekstu zaznacz wykres (1, 2 lub 3), który obrazuje prawidłowy udział poszczególnych posiłków w całodziennym zapotrzebowaniu człowieka na składniki pokarmowe.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
W organizmie człowieka wątroba pełni różnorodne funkcje, w tym uczestniczy w przemianach metabolicznych różnych związków. Na schemacie przedstawiono w uproszczony sposób przemiany biochemiczne, którym podlegają aminokwasy w wątrobie człowieka.
Podkreśl dwie funkcje wątroby w organizmie człowieka, które są zilustrowane na powyższym schemacie.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
W organizmie człowieka występują różne rodzaje tkanki mięśniowej. Mięśniówkę g ładką tworzą włókna będące pojedynczymi wrzecionowatymi komórkami, z których każda zawiera jedno centralnie położone jądro komórkowe. Filamenty w tej tkance są ułożone nieregularnie (brak prążkowania). Mięśniówka szkieletowa (poprzecznie prążkowana) zbudowana jest z silnie wydłużonych, cylindrycznych włókien, zawierających wiele położonych obwodowo jąder. Miofilamenty aktynowe i miozynowe są w nich ułożone naprzemiennie.
Na podstawie powyższych informacji skonstruuj tabelę pozwalającą porównać włókna mięśniówki gładkiej z włóknami mięśniówki szkieletowej, z uwzględnieniem dwóch cech: kształtu włókien oraz rozmieszczenia w nich jąder komórkowych.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Na schemacie przedstawiono jeden z rodzajów stawów występujących w organizmie człowieka.
Wpisz w odpowiednie miejsca informacje o przedstawionym rodzaju stawu.
a) Rodzaj stawu:
Zakres ruchów tego stawu:
b) Przykład tego rodzaju stawu w organizmie człowieka:
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Na rysunku przedstawiono budowę pęcherzyka płucnego człowieka.
Wyjaśnij na przykładzie jednego, przestawionego na rysunku elementu budowy pęcherzyka płucnego przystosowanie pęcherzyka do pełnionej funkcji.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
W warunkach deficytu tlenowego, podczas intensywnego wysiłku fizycznego, w organizmie człowieka wytwarzany jest kwas mlekowy, który dalej jest przekształcany do glukozy. Na schemacie przedstawiono przemiany kwasu mlekowego w dwóch narządach organizmu człowieka.
Podaj nazwy tych narządów, wybierając je z poniższych:
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Na schemacie przedstawiono w uproszczony sposób budowę serca człowieka.
a) Podaj nazwę struktury w sercu człowieka oznaczonej na schemacie literą A.
b) Przedstaw sposób, w jaki struktura A umożliwia sprawny transport krwi przez serce.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Wystąpienie w błonie komórkowej erytrocytów wyłącznie antygenu A warunkuje grupę krwi A, wyłącznie antygenu B – grupę krwi B. Jednoczesna obecność obu antygenów warunkuje grupę krwi AB, a brak jakichkolwiek antygenów – grupę krwi 0. W osoczu krwi znajdują się przeciwciała (aglutyniny) skierowane przeciw antygenom nieobecnym na erytrocytach własnego ustroju. Obecnie nie stosuje się już bezpośredniego przetaczania (transfuzji) pełnej krwi (krwinek wraz z osoczem). Gdyby jednak doszło do bezpośredniego przetoczenia pełnej krwi, to przy niezgodności grup zlepieniu uległyby wyłącznie erytrocyty dawcy.
Na schemacie przedstawiono efekt nieprawidłowego przetoczenia pełnej krwi.
Na podstawie powyższych informacji podaj grupę krwi dawcy oraz biorcy.
Dawca: ……………………………………………. Biorca: ………………………………………………
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Na schemacie przedstawiono budowę nerki człowieka (przekrój podłużny), strzałkami oznaczono kierunek ruchu płynów (krwi i moczu).
Wypisz ze schematu nazwę naczynia krwionośnego, w którym płynąca krew nie powinna zawierać mocznika. Odpowiedź uzasadnij.
ponieważ
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2009
Skóra, poza funkcją ochronną i odbieraniem bodźców, bierze udział w regulacji temperatury ciała oraz gospodarce wodno-mineralnej. Powierzchnia skóry w stosunku do masy ciała człowieka zmienia się w ciągu jego życia i w przeliczeniu na 1 kg masy ciała wynosi średnio: u niemowlęcia 700 cm2, a u dorosłego człowieka 220 cm2.
Na podstawie powyższych informacji oceń, kto podczas upału jest narażony na szybsze odwodnienie.