Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2005
Schemat przedstawia budowę skóry człowieka.
Podaj nazwy struktur oznaczonych literami A i B oraz określ, jaką funkcję pełni każda z nich.
A –
B –
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2005
Schemat przedstawia budowę tkanki kostnej.
Określ cechę budowy tkanki kostnej, która pozwala zaliczyć tę tkankę do grupy tkanek łącznych.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2005
Układ szkieletowy pełni w organizmie człowieka różnorodne funkcje. Jedną z nich jest ochrona ważnych narządów wewnętrznych.
Podaj dwa przykłady, elementów układu szkieletowego i nazwij narządy przez nie chronione.
1.
2.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2005
Rysunek przedstawia mięśnie ramienia człowieka.
Wyjaśnij, jakie znaczenie w ruchu kończyny górnej ma skurcz
a) mięśnia dwugłowego ramienia
b) mięśnia trójgłowego ramienia
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2005
Żelazo wchodzi w skład hemoglobiny, która jest jednocześnie magazynem żelaza dla naszego organizmu. Dzienne zapotrzebowanie na żelazo dla dorosłego mężczyzny wynosi 15 mg, a dla dorosłej kobiety 18 mg.
Podaj jeden skutek zdrowotny niedoboru żelaza dla organizmu człowieka oraz wyjaśnij, dlaczego dzienne zapotrzebowanie na żelazo dorosłych kobiet jest większe niż zapotrzebowanie dorosłych mężczyzn.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2005
Przedstaw schematyczny zapis kolejnych etapów trawienia skrobi przez człowieka bez ich lokalizacji w organizmie. Uwzględnij następujące substancje: glukoza, skrobia, maltoza, dekstryny, maltaza jelitowa, amylaza ślinowa, amylaza trzustkowa.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2005
Wchłanianie glukozy przez komórki powierzchniowe (enterocyty) kosmków jelitowych jelita cienkiego zachodzi niezgodnie z gradientem stężeń i trwa do zupełnego jej wychwycenia z treści pokarmowej w jelicie.
Określ, jaki to rodzaj transportu (czynny czy bierny). Odpowiedź uzasadnij jednym argumentem.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2005
Schemat regulacji stężenia glukozy we krwi.
Ustal, w którym miejscu schematu, A czy B, należy wstawić opis: pobudzanie wytwarzania glukagonu, a w którym z tych miejsc należy wstawić opis: pobudzanie wytwarzania insuliny.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2005
W skład niektórych, dostępnych na rynku, preparatów odchudzających wchodzi błonnik. Zalecane stosowanie polega, np. na połykaniu około 15 – 20 minut przed posiłkiem pigułek zawierających błonnik, które należy popić wodą.
Wyjaśnij rolę tak stosowanego błonnika w procesie odchudzania.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2005
Schemat ilustruje procesy zachodzące w erytrocytach.
a) Określ, gdzie w organizmie zachodzi proces I, a gdzie proces II.
b) Wyjaśnij, co oznacza, że oksyhemoglobina jest utlenowaną hemoglobiną.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2005
Uczeń ma do dyspozycji: zlewkę szklaną, wodę wapienną [roztwór Ca(OH)2], rurkę szklaną.
Podaj kolejność czynności ucznia, który na lekcji biologii sprawdzi, że w powietrzu wydychanym znajduje się CO2.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2005
Miażdżyca naczyń krwionośnych spowodowana jest, między innymi, gromadzeniem się tłuszczów, głównie cholesterolu, wewnątrz ścian tętnic (powstają tzw. blaszki miażdżycowe). Zmiany te są przyczyną zwężania się, a czasem całkowitego zamknięcia światła tętnic, co utrudnia przepływ krwi przez tętnice. Schorzenie to dotyczy też naczyń wieńcowych serca, które zaopatrują w krew mięsień sercowy.
Uzasadnij pogląd, że miażdżyca naczyń wieńcowych może doprowadzić do
a) niewydolności krążenia.
b) zawału serca.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2005
Gdy zranimy ciało i nie oczyścimy rany, do organizmu mogą wniknąć bakterie tężca. Toksyny produkowane przez te bakterie mogą spowodować bardzo groźne dla organizmu skutki. Żeby temu przeciwdziałać, podaje się zranionemu surowicę przeciwtężcową.
Odporność organizmu uzyskana przy zastosowaniu surowicy przeciwtężcowej jest
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2005
W pewnej miejscowości większość mieszkańców sprzeciwiła się planowanej tam budowie ośrodka dla nosicieli wirusa HIV, w tym chorych na AIDS. Mieszkańcy uzasadniali swój sprzeciw troską o zdrowie własne i swoich dzieci.
Przedstaw dwa różne argumenty, które pozwolą przekonać mieszkańców tej miejscowości, że sama obecność nosicieli wirusa HIV i chorych na AIDS nie powoduje zagrożenia zakażeniem.
Arkusz maturalny z biologii podstawowej maj 2005
Schemat przedstawia w sposób uproszczony wytwarzanie moczu w kanaliku nerkowym.
Określ, w której części nefronu (A, B czy C) zachodzi proces filtracji. Podaj nazwę produktu otrzymanego w wyniku filtracji.