Arkusz maturalny z biologii rozszerzonej czerwiec 2018 nowa formuła
Węgorze występują w rzekach i jeziorach zachodniej i środkowej Europy. Po osiągnięciu
dojrzałości płciowej wędrują do Morza Sargassowego. Przejście z wód słodkich do morskich wymaga zmian w osmoregulacji u tych ryb, dlatego dość długi okres spędzają one w strefie ujścia rzek, gdzie zasolenie wody jest niewielkie. Po tarle osobniki dorosłe giną, a larwy węgorza unoszone są przez Prąd Zatokowy i po ok. 2 latach docierają do wybrzeży Europy.
Po przeobrażeniu małe węgorze wędrują do rzek i jezior, gdzie żyją średnio ok. 10 lat.
W osoczu krwi węgorzy znajduje się niebezpieczna dla ssaków ichtiotoksyna – białko mające działanie podobne do jadu węży. Traci ona swoje toksyczne właściwości w temperaturze powyżej 58 oC.
Na podstawie: http://www.rtw.org.pl;
B. Wysok, J. Uradziński, M. Gomółka-Pawlicka, Toxins occurring in fish, crustacea and shellfish – a review, Pol. J. Food Nutr. Sci. 2007, Vol. 57, No. 1.
Uzupełnij poniższe zdania tak, aby poprawnie opisywały mechanizm osmoregulacji u węgorza. Podkreśl w każdym nawiasie właściwe określenie.
Na podstawie tekstu wyjaśnij, dlaczego pomimo obecności szkodliwej dla ssaków ichtiotoksyny, mięso węgorza może być – pod pewnym warunkiem – spożywane przez ludzi. Uwzględnij właściwości tej trucizny.
Arkusz maturalny z biologii 2018 poziom rozszerzony, nowa formuła
Na poniższym zdjęciu przedstawiono budowę skóry typową dla wielu przedstawicieli pewnej gromady kręgowców lądowych.
Określ przynależność systematyczną – gromadę – zwierzęcia, od którego pobrano tkankę, a następnie wykonano przedstawiony preparat. Odpowiedź uzasadnij, wskazując jedną
cechę budowy skóry charakterystyczną dla wszystkich zwierząt zaliczanych do tej gromady.
Dla każdej z wymienionych warstw skóry podaj nazwę listka zarodkowego, z którego
ta warstwa się rozwija.
1. Skóra właściwa:
2. Naskórek:
Wykaż, że gruczoły jadowe odgrywają istotną rolę w funkcjonowaniu organizmu, którego
budowę skóry przedstawiono na zdjęciu.
Arkusz maturalny z biologii rozszerzonej 2018, stara formuła
Na poniższym zdjęciu przedstawiono budowę skóry typową dla wielu przedstawicieli pewnej
gromady kręgowców lądowych.
a) Określ przynależność systematyczną – gromadę – zwierzęcia, od którego pobrano
tkankę, a następnie wykonano przedstawiony preparat. Odpowiedź uzasadnij,
wskazując jedną cechę budowy skóry charakterystyczną dla wszystkich zwierząt
zaliczanych do tej gromady.
b) Dla każdej z wymienionych warstw skóry podaj nazwę listka zarodkowego, z którego
ta warstwa się rozwija.
1. Skóra właściwa:
2. Naskórek:
c) Wykaż, że gruczoły jadowe spełniają istotną rolę w funkcjonowaniu organizmu,
którego budowę skóry przedstawiono na zdjęciu.
Arkusz maturalny z biologii rozszerzonej 2018, stara formuła
Wybierz i zaznacz poprawne dokończenie poniższego zdania. Cechą odróżniającą wszystkie ssaki od innych kręgowców jest:
A. stałocieplność.
B. obecność gruczołów mlekowych.
C. żyworodność.
D. wykształcenie łożyska.
Arkusz maturalny z biologii rozszerzonej 2017 maj
Sen zimowy zwierząt to zjawisko fizjologiczne związane z koniecznością przetrwania zimy, a polegające na bardzo silnym obniżeniu przemiany materii. Spowolnione są wtedy procesy życiowe – spada temperatura ciała i obniża się zużycie tlenu. Zwierzęta żyją kosztem tłuszczu odłożonego w lecie. Występuje znaczna regresja tarczycy i nadnerczy.
Na podstawie: Leksykon biologiczny, pod red. C. Jury i H. Krzanowskiej, Warszawa 1992.
Wykaż związek między funkcją wewnątrzwydzielniczą tarczycy a przerwaniem snu zimowego organizmu stałocieplnego. W odpowiedzi uwzględnij nazwę hormonu wydzielanego przez tarczycę.
Arkusz maturalny z biologii rozszerzonej 2017 maj
Na rysunku przedstawiono budowę skóry płazów, która u tych zwierząt pełni istotną funkcję w wymianie gazowej.
Na podstawie: C. Hickman, L. Roberts, A. Larson, Integrated principles of zoology, New York 2001.
a) Na podstawie informacji przedstawionych na rysunku oceń, czy poniższe zdania opisujące budowę skóry płazów są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli zdanie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
b) Wyjaśnij, w jaki sposób występujące w skórze płazów liczne gruczoły śluzowe i liczne naczynia krwionośne umożliwiają płazom sprawną wymianę gazową.
Arkusz maturalny z biologii rozszerzonej maj 2016 nowa formuła
Na rysunkach przedstawiono sylwetkę ryby i ptaka. Przedstawiciele obu gromad żyją w różnych środowiskach, ale wykazują szereg podobnych przystosowań w budowie ciała, pozwalających na zmniejszanie oporu ośrodka podczas poruszania się w swoim środowisku.
Zarówno ryby, jak i ptaki nie widzą przezroczystych przeszkód na swojej drodze, np. szklanych szyb czy ekranów. Jednak ryby zatrzymują się przed takimi przeszkodami, a ptaki bardzo często się o nie rozbijają.
Źródło: http://www.fishing.pl/ryby/ryby/karas
Źródło: fot. D. Świtała, siewnica (Pluvialis squatarola)
1. Określ jedno wspólne przystosowanie w budowie ciała ptaka i ryby, widoczne na rysunkach, które służy zmniejszaniu oporu ośrodka podczas poruszania się tych zwierząt.
2. Wyjaśnij, uwzględniając nazwę i funkcję specyficznego dla ryb narządu zmysłu, dlaczego ryby w akwarium zatrzymują się przed jego szklanymi ścianami.
Wskazówki:
Ptaki i ryby poruszają się w różnych środowiskach, ale dla każdego z tych organizmów ważnym jest aby pokonywać opór powietrza czy wody efektywniej, zastanów się jakie cechy budowy ułatwiają to.
Ryby bardzo dobrze wyczuwają ruchy wody, każdy z nas kojarzy jak bardzo płochliwe są gdy zmąci się wodę w której przebywają,