arkusz maturalny z biologii podstawowej 2018
Na rysunku przedstawiono przekrój poprzeczny przez nabłonek wielowarstwowy stanowiący
zewnętrzną powierzchnię skóry.
Oceń, czy poniższe stwierdzenia dotyczące znaczenia przedstawionych cech nabłonka w pełnieniu funkcji ochronnej są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli stwierdzenie jest prawdziwe, albo F – jeśli jest fałszywe.
arkusz maturalny z biologii podstawowej 2018
Jedną z funkcji skóry jest udział w regulacji temperatury ciała organizmu. Na rysunku
przedstawiono przekrój poprzeczny przez skórę człowieka. Numerami 1 i 2 oznaczono
gruczoły występujące w skórze.
a) Określ, który z gruczołów – 1 czy 2 – uczestniczy w regulacji temperatury ciała
człowieka. Podaj nazwę tego gruczołu i opisz jego rolę w procesie termoregulacji.
Numer gruczołu: ……………………
Nazwa gruczołu: ………………………………………………………….
Rola w termoregulacji:
b) Uzupełnij poniższe zdanie tak, aby zawierało informacje prawdziwe. Podkreśl
w każdym nawiasie właściwe określenie.
Organizm jest chroniony przed przegrzaniem dzięki (zwężaniu / rozszerzaniu) naczyń
krwionośnych w skórze, co powoduje, że krew (może oddać nadmiar ciepła / nie traci ciepła)
do otoczenia.
arkusz maturalny z biologii podstawowej 2018
Na rysunku przedstawiono szkielet człowieka, na którym literami A–C oznaczono wybrane
połączenia stawowe.
Uzupełnij tabelę, w której opiszesz połączenia stawowe wskazane na rysunku. Wpisz
właściwe informacje w odpowiednie komórki tabeli.
arkusz maturalny z biologii podstawowej 2018
Na rysunku przedstawiono mięśnie szkieletowe i kości, biorące udział przy zginaniu
kończyny górnej w stawie łokciowym.
a) Na podstawie rysunku podaj, który z mięśni – A czy B – uczestniczy w ruchu
przedramienia przedstawionym na rysunku i podaj nazwę tego mięśnia.
Oznaczenie mięśnia: …………………………
Nazwa mięśnia: …………………………………………………
b) Oceń, czy poniższe informacje dotyczące funkcjonowania układu ruchu człowieka
są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
arkusz maturalny z biologii podstawowej 2018
Na rysunku A przedstawiono budowę układu pokarmowego człowieka, na rysunku B –
struktury związane z wchłanianiem substancji pokarmowych.
a) Określ, w jaki sposób na proces trawienia w układzie pokarmowym człowieka wpływa wątroba.
b) Podaj nazwę struktur przedstawionych na rysunku B oraz ich lokalizację w przewodzie
pokarmowym człowieka i określ znaczenie tych struktur dla funkcjonowania tego
odcinka przewodu pokarmowego.
Nazwa: …………………………………………….
Lokalizacja: ……………………………………………………..
Znaczenie:
arkusz maturalny z biologii podstawowej 2018
W organizmie zdrowego człowieka, po zjedzeniu pokarmu bogatego w cukry, stężenie
glukozy we krwi (zawierającej wchłonięte produkty trawienia) transportowanej żyłą wrotną
ze ściany jelita do wątroby jest wysokie. We krwi wypływającej z wątroby żyłą wątrobową
stężenie glukozy jest dużo niższe.
Podaj przyczynę różnicy poziomu glukozy we krwi w żyle wrotnej i w żyle wątrobowej.
arkusz maturalny z biologii podstawowej 2018
W wentylacji płuc wyróżnia się fazę czynną (wdech) i fazę bierną (wydech). Na rysunkach
przedstawiono widok klatki piersiowej z boku podczas wdechu i podczas wydechu.
a) Podaj nazwę mięśnia oznaczonego na rysunkach literą X.
b) Oceń, czy poniższe informacje opisujące zjawiska zachodzące podczas wdechu
i wydechu są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli
jest fałszywa.
arkusz maturalny z biologii podstawowej 2018
W układzie krwionośnym człowieka występują trzy rodzaje naczyń krwionośnych: tętnice,
żyły i naczynia włosowate. Poniżej przedstawiono zdjęcie preparatu przekroju poprzecznego
żyły i tętnicy.
a) Porównaj cechy głównych żył i tętnic – wpisz w odpowiednie komórki tabeli właściwe
określenia, wybrane spośród podanych w nawiasach.
b) Podaj przykład funkcji, jaką pełnią włosowate naczynia krwionośne.
arkusz maturalny z biologii podstawowej 2018
a) Uzupełnij schemat – w prostokątach oznaczonych numerami 1.–3. wpisz
odpowiednio: elementy morfotyczne krwi człowieka oraz składnik chemiczny osocza.
b) Określ funkcję, jaką pełnią w organizmie krwinki czerwone i płytki krwi.
Krwinki czerwone:
Płytki krwi:
arkusz maturalny z biologii podstawowej 2018
Układ wydalniczy usuwa z organizmu zbędne i szkodliwe substancje, w tym – końcowe
produkty przemiany materii.
Zaznacz poprawne dokończenie poniższego zdania.
Substancjami wydalanymi przez układ wydalniczy zdrowego człowieka są:
A. kwas mlekowy, mocznik, hormony.
B. mocznik, nadmiar soli, trucizny.
C. dwucukry, mocznik, woda.
D. białka, mocznik, liczne leki.
arkusz maturalny z biologii podstawowej 2018
Mechanizm powstawania odruchów bezwarunkowych i warunkowych u człowieka jest taki
sam jak u innych ssaków. Na rysunku A przedstawiono schemat łuku odruchowego,
na rysunku B – przebieg i wyniki doświadczenia dotyczącego wykształcania odruchów
u psa.
a) Na podstawie analizy rysunku A podaj nazwy neuronów, których ciała komórek oznaczono numerami 1 i 3.
1.
3.
b) Na podstawie analizy rysunku B oceń, czy informacje dotyczące odruchów są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
arkusz maturalny z biologii podstawowej 2018
Przyczyną wielu schorzeń człowieka jest stres. Pod wpływem kortyzolu, który w chronicznym stresie jest produkowany niemal bez przerwy, zmniejsza się liczba białych
ciałek krwi oraz zdolność organizmu do wytwarzania przeciwciał.
Wykaż związek między opisanym w tekście działaniem kortyzolu w chronicznym stresie
a zwiększoną zapadalnością ludzi, znajdujących się pod jego wpływem, na różnego
rodzaju infekcje.