5 maja, 2019

Powtórka przed maturą z biologii.

100 krótkich informacji przydatnych do matury z biologii.

1. Żelazo w hemoglobinie występuje na +II stopniu utlenienia.
2. Hemoglobina po połączeniu się z tlenem wiąże się nietrwale. Połączenie z CO jest trwałe.
3. Mostki disiarczkowe mogą stabilizować zarówno strukturę białka III rzędową jak i IV rzędową. Sama obecność mostków disiarczkowych bez wiedzy gdzie one występują nie daje nam pewności co do rzędowości białka.
4. Denaturacja jest odwracalna (oczywiście jeśli uszkodzenia białka nie są zbyt poważne), a to zjawisko to renaturacja.
5. Tłuszcz (triacyloglicerol) To związek powstały z połączenia glicerolu i kwasów tłuszczowych. Kwas tłuszczowy to np. kwas oleinowy czy stearynowy. Rozróżniajmy to!
6. W plazmidach bakterii nie są zawarte informacje o podstawowych przemianach metabolicznych, ale ich ekspresja może być odpowiedzialna za ich oporność względem antybiotyków.
7. Wirus HIV upośledza prawidłowe funkcjonowanie limfocytów Th, atakuje i uszkadza receptor CD4.
8. Bakterie i wirusy wykazują OPORNOŚĆ.
9. Woda przenika przez błonę na zasadzie dyfuzji, ale w błonach komórkowych istnieją specjalne białka przeznaczone do transportu cząsteczek wody – akwaporyny.
10. Skrobię wykryjesz płynem Lugola, ale produkty trawienia skrobi dadzą barwę (dekstryny).
11. W przypadku organelli takich jak mitochondria czy chloroplasty bezpieczniej pisać, że posiadają one dwie błony. Przecież każda błona jest podwójna (dwuwarstwa fosfolipidów).
12. Nukleoid to obszar cytoplazmy w którym znajduje się genofor, czy inaczej chromosom bakteryjny.
13. Rybosomy bakteryjne 70S (30S i 50S) Rybosomy eukariotyczne 80S (40S i 60S) (wszędzie różnica o 10, łatwo zapamiętać).
14. Proteasomy to organelle, które służą do degradacji białek, ważna jest rola ubikwityny, która oznacza te białka, które przeznaczone są do degradacji.
15. Synteza białek zachodzi na rybosomach, w siateczce śródplazmatycznej szorstkiej (wewnątrz) zachodzą pierwsze modyfikacje tych białek.
16. Obraz w mikroskopie jest POWIĘKSZONY, ODWRÓCONY, RZECZYWISTY.
17. Powiększenie w mikroskopie, mnożymy powiększenie okularu razy powiększenie obiektywu.
18. Cholesterol ma wpływ na płynność błony.
19. Zanik otoczki jądrowej w czasie podziału pozwala na prawidłowe rozejście się chromosomów w czasie anafazy.
20. Uniport (jedna cząsteczka w jedną stronę), symport (dwie cząsteczki w jedną stronę, przykładem jest transport glukozy z Na+, antyport (pompa sodowo-potasowa).
21. Mikrotubule budują centrosom, rzęski i wici.
22. W jąderku syntezowane są podjednostki rybosomów. Całe rybosomy powstają dopiero w cytoplazmie poprzez połączenie podjednostek przy inicjacji translacji.
23. Materiałem zapasowym w chloroplastach jest skrobia.
24. W naczyniach zanikły ściany poprzeczne co jest adaptacją do szybkiego i ciągłego transportu wody w tkance niejednordnej jaką jest drewno.
25. W chlorofilu pierwiastkiem zawartym w pierścieniu poryfirynowym jest kation magnezu.
26. W fosforylacji niecyklicznej powstaje ATP i NADPH, a także tlen jako uboczny produkt.
27. W fosforylacji cyklicznej bierze udział tylko I fotosystem, a powstaje tylko niepełna siła asymilacyjna w postaci ATP.
28. Fotoliza wody to rozkład na tlen, elektrony i protony, niezbędny do tego jest kompleks enzymatyczny w którego skład wchodzi mangan.
29. Syntaza ATP odpowiada za produkcje ATP zarówno w mitochondriach jak i chloroplastach
wykorzystując gradient protonów.
30. Enzymy posiadają centrum aktywne i centrum allosteryczne.
31. Amoniak jest transportowany w organizmie w postaci glutaminy bądź alaniny (najczęściej).
32. Amoniak zawsze opisujemy jako toksyczny związek, a mocznik jako MNIEJ toksyczny.
33. Pirogronian jest produktem glikolizy, ale nie bierze udziału w przemianach w mitochondrium,
pirogronian ulega reakcji pomostowej, dopiero reszta acetylowa niesiona przez koenzym A
wchodzi w cykl Krebsa.
34. Kwasy tłuszczowe mogą być syntezowane z Acetylo-CoA.
35. Bakterie gram dodatnie mają grubszą warstwę mureiny, ujemne też ją mają, ale oczywiście
cieńszą.
36. Bielmo okrytonasiennych jest triploidalne (3n), rolą bielma jest magazynowanie związków
odżywczych i korzystając z nich może rozwijać się zarodek.
37. Owoce powstają z zalążni, czasami również z dna kwiatowego.
38. Liść okrytonasiennych poznasz po nerwacji pierzastej lub dłoniastej, a także po obecności
ogonka liściowego.
39. Łagiewką pyłkową transportowane są komórki plemnikowe (to nie są plemniki, one nie mają
wici).
40. Przy poleceniu WYKAŻ ZWIĄZEK BUDOWY Z… należy bardzo często opisywać własnymi
słowami budowę danego narządu/struktury (warto prześledzić zadanie z turkuciem).
41. Nie używaj zdrobnień. Liście a listki to kompletnie inne struktury: listki posiadają mszaki, to
struktury haploidalne.
42. Lancetnik nie posiada wyodrębnionej głowy.
43. U ryb kostnoszkieletowych występuje pęcherz pławny, natomiast chrzęstnoszkieletowe go
nie posiadają (cecha wtórna).
44. Przedstawicielami ryb chrzęstnoszkieletowych są rekiny i płaszczka.
45. Żaby nie piją wody, a pobierają ją przez skórę.
46. U gadów serce jest zbudowane z 2 przedsionków i 2 komór i obecna jest częściowa przegroda
lub w przypadku krokodyli całkowita.
47. Kości ptaków są pneumatyczne, puste w środku co zmniejsza ich ciężar i jest adaptacją do
lotu. Podobnie jak dachówkowato ułożone pióra, ostry dziób, wrzecionowaty kształt, worki
powietrzne czy związki zapasowe w postaci tłuszczy.
48. Granulocyty zasadochłonne (bazofile) są odpowiedzialne za reakcje alergiczne. Wydzielają
histaminę.
49. Limfocyty T dzielimy na frakcję Tc, cytotoksyczne, (wprowadzają w apoptozę komórki
własnego organizmu, Th, pomocnicze, które stymulują reakcję odpornościową. Ts,
supresorowe, odpowiedzialne za łagodzenie odpowiedzi immunologicznej.
50. Sygnały w organizmie mogą być przekazywane drogą hormonalną bądź nerwową. Drogą
transportu cząstek sygnałowych może być krew, lub impuls nerwowy.
51. Jak zapamiętać rolę kalcytoniny i parathormonu? KOT ! ? Kalcytonina Obniża Tarczyca
(Kalcytonina powoduje obniżenie poziomu wapnia we krwi i jest wydzielana przez tarczycę.
52. Hormony steroidowe, sole kwasów żółciowych jak i witamina D3 są pochodnymi
cholesterolu.
53. Pamiętaj o zasadzie kompensacji, jeśli np jakiś narząd jest niewydolny/niedoczynny to
zazwyczaj przerasta próbując kompensować tym np. niewystarczające wydzielanie hormonu
(przerost tarczycy).
54. W procesie inhibicji kompetencyjnej oba procesy zachodzą, ale jeden z nich znacznie
zmniejsza efektywność reakcji drugiego poprzez wygrywanie rywalizacji o miejsce aktywne
enzymu.
55. Węzeł zatokowo przedsionkowy generuje impulsy nerwowe w sercu, one odpowiadają za
automatyzm pracy serca, gdyż praca serca nie wymaga stymulacji z ośrodkowego układu
nerwowego. Ośrodkowy układ nerwowy ma wpływ na intensywność tej pracy.
56. Zawał serce spowodowany jest niedotlenieniem komórek mięśnia sercowego, najczęściej
wynika to z zapchania tętnicy wieńcowej no złogiem płytki miażdzycowej.
57. Owady prowadzą wymianę gazową za pomocą tchawek i tracheoli bezpośrednio
doprowadzając i odprowadzając gazy oddechowe. Stąd CO jest dla nich nieszkodliwe, nie
blokuje żadnego z barwników oddechowych.
58. Insulina obniża poziom cukru we krwi, a glukagon podwyższa. Przygotuj tabelę w jaki sposób
działa ten antagonizm.
59. Glikogen w wątrobie może być rozłożony i uwolniony w formie glukozy do krwi podwyższając
jej poziom, a ten z mięśni może być użyty tylko i wyłącznie na potrzeby pracy mięśni.
60. Płeć u ludzi warunkowana jest przez zestaw chromosomów XX i XY, pamiętaj, że u ptaków to
samica ma zestaw ZW a samiec ZZ. Płeć może być determinowana przez inne czynniki,
czasem mogło by się wydawać, że nieistotne (temperatura inkubacji jaj niektórych gadów).
61. Egzony i introny występują w DNA organizmów eukariotycznych. Łączenie egzonów różnych
kombinacjach pozwala na większą różnorodność syntezy białek.
62. Polimeraza DNA działa zawsze w kierunku od 5’ do 3’. Stąd jedna z nici jest nicią wiodącą
syntezowaną w ciągły sposób, a druga jest syntezowana odcinkami (fragmeny Okazaki).
63. Helikaza katalizuje rozrywanie wiązań wodorowych pomiędzy nićmi w strukturze DNA
pozwalając na ich oddzielenie i replikacje.
64. Nukleotyd składa się z zasady azotowej, cukru i reszty fosforanowej. Nukleozyd to tylko
zasada azotowa i cukier.
65. Powtórz mechanizm działania operonu laktozowego i tryptofanowego.
66. Kiedy organizm wykazuje monosomie to nie posiada JEDNEGO chromosomu, natomiast gdy
jest haploidalny to zestaw jest zmniejszony o połowę (posiada po jednym chromosomie z
każdej pary.
67. Specjacja allopatryczna, sympatryczna a także rodzaje taksonów (monofiletyczny,
polifiletyczny, parafiletyczny). POWTÓRZ.
68. Prawo minimum Liebiga.
69. Nisza ekologiczna to ogół potrzeb danej populacji (takie jak miejsce ich bytowania, warunki,
czas).
70. Łańcuch spasania zaczyna się od producentów, łańcuch detrytusowy od martwej materii
orgacznicznej.
71. Sukcesja pierwotna dotyczny miejsc w których NIGDY WCZEŚNIEJ NIE BYŁO ŻYCIA, natomiast
wtórna odnosi się do ponownego zasiedlania danego terenu.
72. Ochrona bierna polega na odizolowaniu człowieka od ekosystemu.
73. Ochrona czynna to czynne zabiegi prowadzące do zmian.
74. Amensalizm to normalne czynności jednej populacji (ich bytowanie), którego wynikiem jest
szkodzenie innym: żeremie bobrów.
75. Kręgi lędźwiowe mają najmasywniejsze trzony aby utrzymać ciężar ciała górnej części ciała.
76. Każdy ssak ma 7 kręgów szyjnych, nawet żyrafa.
77. 0.9% roztwór NaCl czy inaczej roztwór soli fizjologicznej jest izoosmotycznych względem
płynów ludzkiego ciała.
78. Rak a nowotwór to nie to samo. Rak to nowotwory złośliwe nabłonków.
79. Zarówno tkanka chrzęstna jak i tkanka kostna należą do grupy tkanek łącznych.
80. Pomidor to jagoda, warto powtórzyć rodzaje nasion i owoców, a dla ambitnych WZÓR
KWIATOWY (raczej pod zrobienie sobie gruntu pod info wstępne).
81. Większość krwi do wątroby dostarcza żyła wrotna (tą drogą do wątroby dostaje się także
najwięcej tlenu).
82. Efekt Bohra, zmiana powinowactwa hemoglobiny do tlenu w zależności od pH.
83. Każdy organizm transgeniczny jest modyfikowany genetycznie, ale nie każdy modyfikowany
genetycznie jest transgeniczny.
84. Hormony steroidowe mają zdolność do przenikania przez błonę komórkową.
85. Hormony peptydowe łączą się z receptorem na powierzchni błony komórkowej.
86. Przetaczając krew podaje się pacjentowi same erytrocyty (osocze zostaje odseparowane).
87. Geny są sprzężone gdy leżą na tym samym chromosomie, a odległość tych genów od siebie
wyrażona jest w centyMorganach.
88. Organizmy (gatunki) wskaźnikowe mają wąski zakres tolerancji na dany czynnik.
89. Powtórz rangi taksonomiczne
90. Czytaj polecenia dokładnie, podkreślaj to co istotne.
91. Nie zostawiaj nierozwiązanych zadań, zawierz swojemu tokowi rozumowania.
92. Zabierz ze sobą czarny długopis, a nawet kilka, kalkulator linijkę i dowód dożsamości.
93. Jeśli poprawiasz maturę w innej szkole niż swoja macierzysta miej ze sobą dokumenty o
których pisało OKE: świadectwo maturalne.
94. Stres oznacza mobilizację organizmu, jeśli się stresujesz to szykujesz się do efektywnego
wysiłku.
95. Zjedz dobre śniadanie, bogate w cukry złożone, osobiście polecam owsiankę na bananach
(taki ze mnie dietetyk domorosły).
96. Wyśpij się, a wieczorem przed maturą zrelaksuj, nie ucz się na ostatnią chwilę.
97. Nie pisz w poleceniach więcej niż potrzeba. To może skutkować utratą punktów.
98. Dotrzyj na miejsce sporo przed czasem, nie wierz komunikacji miejskiej na słowo, miej
spory zapas.
99. Zabierz wodę, możesz.
100. Rozwal maturę na mega wynik!

8 0 komentarze

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

The reCAPTCHA verification period has expired. Please reload the page.